عروق کاروتیدی دو رگ بسیار بزرگ می باشند، که خونی را که در آن اکسیژن وجود دارد را به بخش بزرگی از قسمت قدامی مغز می رسانند. در این قسمت، کارکردهایی مثل تأمل و فکر کردن ، صحبت کردن و کنترل سیگنال‌های حسی و حرکتی انجام می‌شود. نبض عروق کاروتیدی در دو طرف گردن و قسمت زیر فک به خوبی حس می شود.
Table of Contents
علل ایجاد تصلب شرایین و تنگی عروق
در بسیاری از موارد سبب تنگی عروق کاروتیدی تصلب شرایین می باشد. جمع شدن رسوبات چربی در دیواره‌ی رگ باعث به وجود آمدن پلاک می‌شود که به جداره‌ی رگ چسبیده اند و با بزرگ شدن آهسته آن تنگ شدن عروق و کاهش میزان جریان خون به مغز و حتی بسته شدن کامل آن اتفاق می افتد.
علائم انسداد شریان کاروتید
بیماری انسداد شریانی کاروتید ممکن است هیچ علائمی ایجاد نکند، تا زمانی که شریان به شدت تنگ شود یا لخته تشکیل گردد. برای اولین بار علائم انسداد شریانی کاروتید می تواند یک مینی سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) باشد. حمله ایسکمیک گذرا زمانی اتفاق می افتد که جریان خون به مغز برای چند دقیقه به طور موقت قطع می‌شود و سپس به حالت عادی باز میگردد.
علائم و نشانه‌های سکته مغزی یا TIA عبارتند از:
- سرگیجه و از دست دادن تعادل
- سردرد شدید و ناگهانی بدون علت شناخته شده
- مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار
- ناتوانی در حرکت دادن یک یا چند اندام
- مشکلات ناگهانی بینایی در یک یا هر دو چشم
- ضعف ناگهانی یا بی حسی در صورت یا اندام که اغلب در یک طرف بدن رخ می دهد.
- حمله ایسکمیک گذرا یک هشدار است و نباید نادیده گرفته شود، زیرا ممکن است نشان از یک سکته مغزی ایسکمیک و آسیب دائمی مغزی باشد.
عوامل افزایش بروز انسداد عروق کاروتید
اگرچه این عوامل درصد ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد ولی نمی توان 100 در صد این احتمال را داد و باید توسط پزشک متخصص ویزیت شوید.
- نژاد
- دیابت
- ژنتیک
- سن بالا
- مرد بودن
- فشار خون بالا
- استعمال سیگار
- اضافه وزن و چاقی
- داشتن کلسترول بالا
- بی‌تحرک و ورزش نکردن
- داشتن سابقه خانوادگی
- مصرف زیاد چربی‌های اشباع‌شده
راه های پیشگیری از انسداد عروق کاروتیدی
تغییر در سبک زندگی
یکی از مهم ترین راه های پیشگیری از انسداد عروق کاروتیدی، ترک سیگار خطر بروز تنگی عروق کاروتیدی و عروق قلبی را کاهش می‌دهد.
کم کردن مصرف کلسترول
غذاهایی با چربی و کلسترول کم استفاده کنید.از سبزیجات، گوشت سفید (از خوردن گوشت قرمز دوری کنید)، میوه و غلات شامل فیبر بیشتراستفاده کنید. از خوردن غذاهای فرآوری شده و غذاهای چرب و ترانس دوری کنید.
کم کردن مصرف قند
بالا بودن میزان قند خون می‌تواند باعث التهاب و صدمه رساندن به جداره‌ی عروق کاروتیدی شود. با ورزش کردن و خوردن غذاهای کم قند ، تلاش کنید تا میزان قند خون خود را تحت مراقبت داشته باشید. افرادی که دچار دیابت می باشند احتمالا به دارو یا درمان‌های دیگر احتیاج خواهند داشت.
ورزش
عدم تحرک و ورزش نکردن ممکن است باعث افزایش وزن و افزایش فشار و سطح کلسترول خون شود. ورزش کردن موجب بهره مندی از وزنی نرمال می باشد و خطر مبتلا شدن به بیماری‌های عروقی و تنگی عروق کاروتیدی را کم می کند .
فشار خون خود را تحت نظر داشته باشید
افزایش فشار خون سبب التهاب، فرسایش و آسیب دیدن جداره ی رگ‌ها در بدن می‌شود و احتمال مبتلاشدن به تنگی عروق کاروتیدی را افزایش می‌دهد. فشار خون در اکثر افراد باید کمتر از ۱۴۰/۹۰ باشد.
تشخیص انسداد عروق كاروتيد
روش های تشخیص انسداد عروق کاروتید در روند درمان و جراحی انسداد عروق كاروتيد خونرسان مغز بسیار مهم بوده و به شرح زیر می باشد:
- به وسیله اِستِتوسکوپ یا گوشی معاینه پزشکی اگر صدای شریان به حالت عادی نباشد یا به اصطلاح پزشک صدای مورمور رگ کاروتید را بشنود احتمال انسداد عروق وجود دارد.
- با استفاده از اسکن داپلکس کاروتید که به کمک امواج صوتی جریان خون در رگ کاروتید و شدت آن بررسی می شود.
- انجام ام آر آی و سی تی اسکن موجب بازبینی جریان خون در عروق کاروتید با کمک امواج مغناطیسی می گردد.
- آنژیوگرافی نیز از دیگر روش های تشخیص انسداد عروق می باشد که با استفاده از ماده ای که ایجاد کنتراست رنگی می کند و اشعه ی ایکس می توان انسداد عروق کاروتیدی را تشخیص داد.
جراحی برای درمان تنگی عروق کاروتیدی
زمانی که مقدار بسته شدن عروق کاروتیدی بین ۵۰ تا ۶۹ درصد باشد، به احتمال زیاد احتیاج به انجام عمل جراحی می‌باشد، علی الخصوص اگر بسته شدن عروق باعث نمایان شدن علائمی در بیمار شده باشد. اگر عروق کاروتیدی بیش از ۷۰ درصد آن بسته شده باشد، در بیشتر اوقات انجام عمل جراحی تجویز می‌شود. جراحی باعث کاهش خطر سکته ی مغزی بعد از نمایان شدن علائمی مانند سکته‌ی ایسکمیک گذرا یا سکته‌ی خفیف می‌شود.
آنژیوپلاستی چیست؟
آنژیو پلاستی برای بیمارانی استفاده می شود که بنا بر تصمیم معالج قادر به انجام جراحی پلاکبرداری از عروق نمی باشند .
در این روش لوله ای بسیار باریکی از طریق یکی از رگ‌های کشاله‌ی ران به طرف عروق کاروتیدی فرستاده می شود . هنگامی که سر این لوله (کاتِتِر) به نقطه ی مورد نظر رسید، بالونی کوچک در محل گرفتگی واقع و منبسط میگردد تا رگ مسدود باز شود و در ادامه یک فنر یا استنت در این ناحیه قرار داده می‌شود.
استنت چارچوبی دایره ای شکل و از جنس فلزی بسیار نازک می باشد که موجب می‌شود شریان باز بماند و گرفتگی مجدد رخ ندهد.
هزینه درمان و جراحی انسداد عروق كاروتيد خونرسان مغز
هزینه درمان برای هر بیمار متفاوت می باشد زیرا نوع، شدت و گستردگی بیماری ها در افراد مختلف یکسان نبوده و پس از معاینه و انجام آزمایشات مربوطه می توان هزینه دقیق برای درمان را بیان کرد.
دکتر محمدرضا ممقانی
متخصص جراحی عمومی – فلوشیپ تروما
بورد تخصصی اینترنشنالکلیه جراحی های کولورکتال ، لاپاروسکوپی، پستان، کانسر، تیروئید، کیسه صفرا، هرنی و …
عضو جامعه جراحان ایرانآدرس مطب: مشهد- بلوار احمد آباد – خیابان عارف 2 – ساختمان پزشکان فارابی
شماره تماس :
051-38475209
09334787949
09303843919موبایل: 09932736959
