آیا التهاب روده خطرناک است؟

بیماری التهابی روده چیست؟

بیماری التهابی روده (IBD) یک اصطلاح کلی است که معمولا برای توصیف اختلالات مربوط به التهاب مزمن اعضای مختلف دستگاه گوارش مانند دهان، مری، معده، روده کوچک و روده بزرگ استفاده می‌شود.

وظیفه اصلی دستگاه گوارش تجزیه غذا، استخراج مواد مغذی و حذف هرگونه مواد غیر قابل استفاده و زائد از بدن است. التهاب در هر نقطه از دستگاه گوارش می‌تواند باعث بروز اختلال در هرکدام از این وظایف شود. به‌همین‌دلیل است که بیماری التهابی روده بسیار دردناک و مخرب است. در موارد نادر حتی ممکن است تهدیدکننده زندگی باشد.

اساسا دو نوع بیماری التهابی روده با عنوان کولیت اولسراتیو (Ulcerative colitis) و بیماری کرون (Crohn’s disease) وجود دارد که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.

هنوز علت دقیق بیماری التهابی روده ناشناخته است. اگرچه در گذشته پزشکان به رژیم غذایی و استرس مشکوک بودند اما اکنون معتقدند که این عوامل باید به عنوان تشدیدکننده در نظر گرفته شوند.

علائم التهاب روده چیست؟

علائم بیماری التهابی روده بسته به شدت التهاب و محل بروز آن متفاوت است و ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد. بیمار به احتمال زیاد دوره‌های فعال بیماری و دوره‌های بهبودی دارد. معمولا علائم و نشانه‌های مشترک بیماری کرون و کولیت اولسراتیو عبارتند از:

• اسهال (زمانی رخ می‌دهد که قسمت‌های آسیب‌دیده روده نمی‌توانند آب را دوباره جذب کنند)
• خستگی
• درد معده، گرفتگی و نفخ به دلیل انسداد روده
• وجود خون در مدفوع (وضعیتی‌که به آن هماتوکزیا می‌گویند)
• کاهش اشتها و کم‌خونی که می‌تواند باعث تاخیر در رشد یا تکامل جسمانی در کودکان شود
• کاهش وزن بی‌دلیل

افراد مبتلا به بیماری کرون ممکن است در دهان خود دچار زخم شوند. گاهی اوقات زخم و شکاف در اطراف ناحیه تناسلی یا مقعد نیز ظاهر می‌شوند. جالب است بدانید که بیماری التهابی روده می‌تواند با مشکلات خارج از دستگاه گوارش مانند التهاب چشم، اختلالات پوستی و آرتروز نیز همراه شود.

علت التهاب روده چیست و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل می‌شوند؟

علت دقیق بیماری التهابی روده ناشناخته است. با این حال، بزرگترین فاکتورهای خطر برای ایجاد بیماری کرون و کولیت اولسراتیو شامل موارد زیر است.

سابقه خانوادگی و ژنتیک

افرادی‌که والدین، ​​خواهر، برادر یا فرزند مبتلا به این بیماری را دارند، خود در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن هستند. به‌همین‌دلیل، دانشمندان معتقدند که ممکن است علت ژنتیکی نیز داشته باشد.

سیستم ایمنی بدن

وضعیت سیستم ایمنی بدن نیز ممکن است در بروز بیماری التهابی روده نقش داشته باشد. سیستم ایمنی به طور معمول از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا که باعث بیماری‌ها و عفونت‌ها می‌شوند، دفاع می‌کند. عفونت باکتریایی یا ویروسی دستگاه گوارش می‌تواند باعث واکنش ایمنی شود. هنگامی‌که بدن سعی می‌کند در برابر مهاجمان واکنش ایمنی ایجاد کند، دستگاه گوارش ملتهب می‌شود. التهاب مزمن گوارشی عامل اصلی بروز این بیماری است.

با این حال، در افراد مبتلا به این بیماری، التهاب دستگاه گوارش حتی در صورت عدم وجود عفونت نیز رخ می‌دهد. در واقع سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌های بدن حمله می‌کند. این مسئله به عنوان پاسخ خودایمنی شناخته می‌شود.

بیماری التهابی روده، همچنین می‌تواند زمانی رخ دهد که التهاب پس از بهبود عفونت برطرف نشود. التهاب ممکن است ماه‎ها یا حتی سال‌ها ادامه یابد.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن یکی از فاکتورهای خطر اصلی در ایجاد بیماری کرون است. سیگار کشیدن همچنین درد و سایر علائم مرتبط با بیماری کرون را تشدید می‌کند. احتمال تشدید عوارض نیز وجود دارد. کولیت اولسراتیو، عمدتا بر افراد غیر سیگاری و سیگاری‌های سابق تأثیر می‌گذارد.

نژاد

طبق تحقیقات، نژادهای خاصی مانند سفیدپوستان و یهودیان بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. براساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۱ انجام شده است، نرخ التهاب روده در بین سیاه پوستان انگلستان نیز در حال افزایش است.

سن

اگرچه بیماری التهابی روده می‌تواند در هر سنی رخ دهد اما در بیشتر موارد، قبل از سن ۳۵ سالگی شروع می‌شود.

فاکتورهای محیطی

بر اساس تحقیقات انجام شده، افرادی‌که در مناطق شهری و کشورهای صنعتی زندگی می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. زیرا ساکنان کشورهای صنعتی تمایل بیشتری به خوردن غذاهای چرب و فرآوری شده دارند.

همچنین در افرادی‌که در آب و هوای سرد شمالی زندگی می‌کنند، شایع‌تر است. محققان با بررسی تأثیر عوامل محیطی بر بیماری التهابی روده دریافتند که داشتن یک شیوه زندگی بی‌تحرک یا شغل پرخطر احتمال ابتلا به التهاب روده را نیز افزایش می‌دهد.

برخی از مطالعات، از جمله یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داده است که داشتن فعالیت بدنی در دوره قبل از بیماری به کاهش خطر ابتلا به آن کمک می‌کند.

جنسیت

بیماری التهابی روده به طور مساوی بر مردان و زنان تأثیر می‌گذارد. براساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۸، کولیت اولسراتیو عموماً در مردان بالای ۴۵ سال شایعتر از زنان در همان محدوده سنی است. از طرف دیگر، بیماری کرون در دختران و زنان بالای ۱۴ سال بیشتر دیده می‌شود.

 انواع بیماری‌های التهابی روده

از انواع بیماری التهاب روده می‌توان به کولیت اولسراتیو و بیماری کرون اشاره کرد. بیماری کولیت اولسراتیو شامل التهاب و زخم در امتداد پوشش سطحی روده بزرگ و راست‌روده است.

در حالی‌که، بیماری کرون می‌تواند باعث التهاب در هر قسمت از دستگاه گوارش شود. اگرچه که بیشتر انتهای روده کوچک را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اغلب می‌تواند لایه‌های عمیق دستگاه گوارش را درگیر کند.

گاهی علائم بیماری کولیت اولسراتیو با علائم عفونت روده بزرگ اشتباه گرفته می‌شود. به‌همین‌دلیل، بهتر است علائم عفونت روده‌ای در کودکان و علائم التهاب روده بزرگ به دقت توسط پزشک متخصص بررسی شوند.

دکتر محمدرضا ممقانی
متخصص جراحی عمومی – فلوشیپ تروما
بورد تخصصی اینترنشنال

کلیه جراحی های کولورکتال ، لاپاروسکوپی، پستان، کانسر، تیروئید، کیسه صفرا، هرنی و …
عضو جامعه جراحان ایران

آدرس مطب: مشهد- بلوار احمد آباد – خیابان عارف 2 – ساختمان پزشکان فارابی

شماره تماس :
051-38475209
09334787949
09303843919

موبایل: 09932736959