لوزهها غدد لنفاوی هستند که در دو طرف گلو قرار دارند. وظیفه این غدد پیشگیری از عفونت است؛ عفونت خود لوزهها التهاب لوزه یا tonsillitis نام دارد. التهاب و ورم لوزه در کودکان به وفور دیده می‌شود اما در هر سنی رخ می‌دهد. شیوع ورم لوزه در کودکان در دوره پیش دبستانی و اوایل نوجوانی بسیار زیاد است. علائم بیشتر شامل، گلودرد، ملتهب شدن و بادکردن لوزهها و تب است.
سوال مهم این است که «چه چیزی باعث ورم لوزه می شود؟» و «آیا ورم لوزه از علائم کروناست یا خیر»؟
Table of Contents
ورم لوزه به چه علت است؟
لوزهها اولین خط دفاعی بدن در مقابل بیماری و ورود باکتری‌ها به بدن هستند. این غدد لنفاوی گلبول‌های سفید ترشح می‌کنند. این سلول‌های دفاعی، میکروب‌های واردشده از طریق دهان و بینی را از بین می‌برند. این اندام دفاعی، خود نیز نسبت به بسیاری از عوامل بیماری‌زا حساس است.
ویروس‌های رایج، مثل ویروس سرماخوردگی یا گلو درد باعث التهاب لوزه در فرد می‌شوند. پاتوژن‌ها یا عواملی که باعث بیماری ورم لوزه می‌شوند، امکان انتقال به دیگر افراد را نیز دارند. باکتری‌ها و ویروس‌های بیماری‌زا مثل باکتری استرپتوکوک، در ورم لوزه نقش دارند.
علائم ورم لوزه چیست؟
نشانه‌های این بیماری پراکندگی یکسانی در دهان ندارند. علائم شامل موارد زیر هستند:
- گلودرد شدید
- مشکل در بلعیدن مایعات و غذا
- گرفتگی یا تغییر صدا
- بوی بد بدهان
- تب و لرز
- گوش درد
- سر درد
- معده درد
- گرفتگی گردن
- قرمزی و تورم لوزهها
- ورم لوزه ها و لکه های سفید و زرد
- حساس شدن فک و گردن به دلیل التهاب لوزهها
- ورم لوزه در کودکان: افزایش تحریک‌پذیری، افزایش ترشح بزاق و کاهش اشتها
**نکته: تونسیلتیس پراکندگی متفاوتی در دهان دارد. ممکن است التهاب لوزه زبانی، التهاب لوزه یک طرفه
یا به شکل التهاب لوزه سوم در بزرگسالان دیده شود.
انواع ورم لوزه
ورم و التهاب لوزه به اشکال مختلفی خود را نشان می‌دهد. درمان قطعی التهاب لوزه وابسته به نوع التهاب لوزه است. در ادامه با انواع این التهاب ها آشنا می‌شویم.
ورم لوزه حاد
التهاب لوزهها در کودکان بسیار زیاد است. هر کودک حداقل یک بار به این بیماری دچار می‌شود. اگر علائم ۱۰ روز یا بیشتر ادامه یابد، ورم لوزه حاد است؛ اگر در طول سال چندبار تکرار شود، مزمن محسوب می‌شود و درمان دارویی نیاز دارد.
ورم لوزه مزمن
این نوع ورم لوزه طولانی‌تر از ورم لوزه حاد است و در طولانی مدت علائم زیر را دارد:
- گلودرد
- بوی بد دهان
- گره‌های لنفاوی حساس در گردن
- التهاب لوزه سمت راست
- التهاب لوزه سمت چپ
- سنگ لوزه
**نکته: سنگ لوزه به تجمع سلول‌های مرده، بزاق و غذا در شکاف لوزهها می‌گویند. این سنگ‌ها خودبه‌خود نرم می‌شوند یا در مواقع مزمن به جراحی نیاز دارند.
التهاب لوزه عودکننده
تحقیقات نشان می‌دهد علت ورم لوزه مزمن و عودکننده لایه زیستی و چین لوزه است. لایه زیستی میکروارگانیسم‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک دارد که باعث ایجاد عفونت‌های مکرر در لوزهها می‌شود. این نوع از التهاب لوزهها ویژگی‌های زیر را دارد:
- تکرار التهاب لوزهها یا گلودرد ۵ تا ۷ بار در یک سال
- عود کردن علائم حداقل ۵ بار در دو سال گذشته
- بازگشت علائم حداقل ۳ بار در ۳ سال متناوب
ژنتیک در ورم لوزه عودکننده تاثیر دارد. طبق بررسی انجام گرفته در سال ۲۰۱۸، کودکان مبتلا به ورم لوزه عودکننده زمینه ژنتیکی دارند. ژن‌های موروثی این کودکان پاسخ ایمنی باکتری گروه A را کم می‌کنند.
التهاب لوزه ویروسی
ویروس‌هایی مثل ویروس سرماخوردگی رایج‌ترین عامل ایجاد ورم لوزه هستند. ویروس‌های دیگری هم عامل ورم لوزهها به حساب می‌آیند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- Rhinovirus
- ویروسEpstein-Barr
- هپاتیت A
- ویروس ایدز
**نکته: التهاب لوزه ویروسی همراه با گرفتگی بینی و سرفه است. درمان این نوع از بیماری با نوشیدن آب زیاد، مسکن‌ها و استراحت امکان‌پذیر است.
ورم لوزه باکتریایی
این نوع از التهاب لوزه در سنین ۵ تا ۱۵ سال رایج است. ۱۵ تا ۳۰ درصد عامل ورم و التهاب لوزه در این سنین باکتری است. اکثر مواقع باکتری استرپتوکوک منجر به این بیماری می‌شود. اگر عامل ورم لوزه باکتری باشد، با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود.
ورم لوزه در بزرگسالان
میزان شیوع التهاب و ورم لوزه در کودکان بسیار بیشتر از بزرگسالان است؛ اما بزرگسالان هم مستعد دریافت عامل بیماری التهاب لوزه هستند. افرادی که در اماکن شلوغ کار می‌کنند، ارتباط زیادی با دیگران دارند، از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند یا دیگر فعالیت‌های گروهی را انجام می‌دهند، احتمال ابتلای بیشتری دارند.
ورم لوزه چقدر طول میکشد؟ رویکرد درمانی ورم لوزهها در کودکان و بزرگسالان یکسان است. دوره بهبودی عمل لوزه در کودکان به زمان کمتری نیاز دارد. بهبودی کامل بین یک تا دو هفته زمان میبرد.
دکتر محمدرضا ممقانی
متخصص جراحی عمومی – فلوشیپ تروما
بورد تخصصی اینترنشنالکلیه جراحی های کولورکتال ، لاپاروسکوپی، پستان، کانسر، تیروئید، کیسه صفرا، هرنی و …
عضو جامعه جراحان ایرانآدرس مطب: مشهد- بلوار احمد آباد – خیابان عارف 2 – ساختمان پزشکان فارابی
شماره تماس :
051-38475209
09334787949
09303843919موبایل: 09932736959
